Küresel iklim değişikliği günümüzde yadsınamayacak bir gerçeklik olarak karşımızda durmaktadır. Dünya’nın iklim dengesinin günden güne daha da bozulması hem insanların hem de tüm ekosistemin üzerinde yıkıcı etkiler bırakmaktadır. Dünya devletlerinin acilen doğanın dengesini yeniden kazandırmaya ve geleceği garanti altına almaya yönelik hamlelerde bulunması giderek daha çok aciliyet kazanmaktadır.
Küresel iklim değişikliği konusunda sivil toplum kuruluşlarının toplumu bilinçlendirmeye yönelik çabaları mevcut. Fakat insanlar tüketim alışkanlıklarını, devletler enerji politikalarını değiştirmezse bu çabaların tamamı boşa gidebilir. Daha da kötüsü, gezegenimizin yaşanabilir alanları ve kullanılabilir kaynakları tükenebilir.
Şimdi, küresel iklim değişikliği nedir, daha yakından bakalım.
Küresel İklim Değişikliği Nedir?
Küresel iklim değişikliği ve küresel ısınma terimleri genelde birbirini karşılayan terimler olarak görülmekte ve kullanılmaktadır. Bu tanımların sebepleri ve sonuçları bakımından çok benzer olsalar da farklı şeyleri ifade etmek için kullanılırlar. İklim değişikliği terimi, belirli bir dönemde meydana gelen yağış, rüzgar ve sıcaklık gibi hava olaylarının değişimlerini işaret eder. Küresel ısınma terimi ise gezegenimizin ortalama sıcaklığındaki artışı ifade eder.
Dünya, var olduğundan beri sürekli iklimsel değişiklikler yaşamıştır. Bu değişimler, gezegenin doğal döngülerine bağlı olarak gerçekleşmiştir. Bu doğal süreçlere örnek olarak buzul çağı verilebilir.
İklim değişikliği, birbirleriyle etkileşime giren 5 ana faktörün sonucu olarak meydana gelir. Bu faktörler şunlardır:
- Atmosfer (hava)
- Biyosfer (canlılık)
- Kriyosfer (donmuş sular ve buz tabakaları)
- Hidrosfer (su)
- Litosfer (yerkabuğu)
Bu 5 ana faktörün etkileşimi bizi, “Küresel iklim değişikliği nedenleri ve sonuçları nelerdir?” sorusuna götürmektedir.
Küresel İklim Değişikliği Nedenleri
Yaşadığımız iklim değişikliğinin, tamamen insan faaliyetinden kaynaklandığı bilimsel olarak kanıtlanmış durumdadır. Alışkanlıklarımızı değiştirmemiz gerektiğini gösteren araştırmalar, iklim değişikliğinin sebeplerini şöyle sıralamaktadır:
- Sera gazları: Su buharı, karbondioksit, metan, nitröz oksit ve kloroflorokarbonlar sera gazlarına örnektir. Sera gazlarındaki artış, atmosferden uzaya yansıyan güneş ışınlarının azalmasına, buradaki enerjinin gezegende hapsolmasına sebep olur. Bu durum da küresel ısınmanın sebeplerinden biridir.
- Tarım: Artan sera gazı emisyonunun en önemli sebeplerinden biri tarımdır. Besi alanlarının oluşturulması için ağaçların kesilmesi, toprağın ilaçlanması, tüm bu işlemlerin gerektirdiği lojistik faaliyetler… Bunların önüne geçilebilmesi için ekolojik tarım faaliyetlerinin desteklenmesi gerekmektedir.
- İnsan faktörü: Sadece elektrik, ısı ve ulaşım için kullanılan fosil yakıtlar bile iklim değişikliğini hızlandırır. Toplu taşımayı, endüstriyi ve gündelik hayat içerisinde bize normal gelen pek çok şeyi de bu kategoriye alabiliriz.
İklim Değişikliğinin Sonuçları
Bu sonuçlar iki kategoride değerlendirilebilir. Kısa vadeli etkileri ve uzun vadeli etkileri. İlk olarak kısa vadeli etkilerine bakalım.
En fark edilebilir kısa vadeli etkiler elbette hava durumuyla ilgili olanlar. Şiddetli hava olayları, beklenmedik zamanlarda gerçekleşiyor ve ülkeleri ekonomik olarak da büyük zararlara sokuyor. Önlem alınmadığı sürece bu hava olaylarının artacağı araştırmacılar tarafından söyleniyor. Önümüzdeki süreçte karşılaşabileceğimiz hava olaylarını şu şekilde ifade ediyorlar:
- Kuvvetli kasırgalar
- Sıcak hava dalgaları
- Orman yangınları
- Sel
- Kuraklık
Bu olayların dünya ekonomik ve siyasi hayatına etkileri olacağı aşikar. ABD’de yapılan bir araştırmaya göre iklim değişimi Dünya’yı, değişen yağış düzenleri, deniz seviyelerindeki artış gibi olaylarla birlikte küresel anlamda açlığa, yoksulluğa ve politik çatışmalara sürükleyebilir.
İklim Değişikliğinin Uzun Vadeli Sonuçları
Sağlık Açısından Sonuçları
- Isı artışına bağlı hastalıklar
- Şiddetli hava koşullarına bağlı yaralanmalar ve ölümler
- Hava kirliliğinden kaynaklanan hastalıklar
- Alerjenlerden kaynaklanan solunum problemleri
- İçme suyu kalitesinin azalması kaynaklı hastalıklar
- Su ve gıda tedariki konusunda yaşanabilecek problemler
Ekosistemler Açısından Sonuçları
Her türlü canlıyı birbirine bağlayan ve bir arada yaşayabilmelerini sağlayan ağlara ekosistemler adı verilir. İklimdeki en küçük değişimin bile büyük etkiler yaratabileceği bir düzenden bahsediyoruz. Mevsimlerin düzensizleşmesi tüm dünyadaki bitkiler ve hayvanlar için büyük tehdit yaratıyor. Küresel ısınmanın artması, pek çok canlı türünün tükenmesi olasılığını arttırıyor.
Deniz Seviyelerindeki Artış
Eriyen buz tabakaları sebebiyle dünya denizlerinin seviyesi her geçen gün artıyor. Araştırmalar, 2100 yılına kadar dünya genelindeki deniz seviyelerinin 20 cm artacağını öngörüyor. Bu, pek çok ülkenin sular altında kalması anlamına geliyor.
Küresel İklim Değişikliği İçin Çözümler
- Evinizin elektrik ihtiyaçlarını yenilenebilir kaynaklardan karşılamaya çalışın.
- Enerjiyi daha verimli kullanarak daha az kaynak tüketmeye özen gösterin.
- Bitki bazlı bir beslenme benimseyin.
- Gıda israfını azaltın.
- Geri dönüştürülebilir malzemeleri ilgili merkezlere götürerek tekrar kullanıma kazandırın.
- Fosil yakıtlar ve petrol bazlı ürünler kullanmayın.
- Plastik poşetler yerine yeniden kullanılabilir bez çanta tercih edin.
