Su kirliliği dünya nüfusunun hızla artması, kentsel yerleşimlerin çoğalması ve içme suyunun azalmasıyla birlikte acil önlem alınması gereken bir konu haline geldi. Suyun tüm canlıların hayatı için öneminden bahsetmeye gerek bile yok. Yaşamın kaynağı olan su, her zamankinden büyük bir tehlike altında.
Su kirliliği yaygınlaştıkça insan hayatı da tehlikeye atılmış oluyor. Dünya’daki atık suların %80’i nehirlere, göllere ve okyanuslara boşaltılıyor. Bu durum içme suyunun da giderek azalması anlamına geliyor. Sağlıksız su kullanımı sebebiyle hayatını kaybeden insanların sayısı, savaşta hayatını kaybeden insanların sayısını geçti bile. Peki, su kirliliği nedir?
Su Kirliliği Nedir?
Su kirliliği genelde kimyasal maddeler, mikroorganizmalar, plastik atıklar gibi zararlı maddelerin nehir, göl, okyanus gibi su kütlelerini kirlettiğinde, bu suların kalitesini düşürerek hem çevre için hem de insan için zararlı hale geldiğinde ortaya çıkar. İçme sularında bile arsenik, bakır ve kurşun gibi ağır zehirli maddelerin bulunmasına yol açan pek çok su kirliliği nedenleri olduğu gibi alınan önlemler de vardır. Ülkemizde alınan önlemlere dair bilgi edinmek için Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’ni okuyabilirsiniz.
Su Kirliliği Nedenleri Nelerdir?
Su kirliliğinin nedenlerini incelerken birkaç farklı kategoride ele almak gerekir. Kentlerden, kasabalardan ve fabrikalardan gelen zehirli maddeler hem yeraltı sularından okyanus sularına kadar pek çok su kaynağını kirletmektedir.
1. Yeraltı Suları Kirliliği
Temelde yağmur sularının yeryüzünün derinliklerine ulaşması sonucu oluşan yeraltı suları, en önemli içme suyu kaynaklarından biridir. Toprak kirliliğine bağlı olarak bu sulara zehirli maddeler karışmaktadır. Böcek ilaçları, gübreler, fosseptik sistemlerinden sızan atıklar gibi kirletici maddelerin karıştığı kaynaklar onlarca hatta binlerce yıl boyunca kullanılmaz hale gelebilir. Yeraltı suları çeşitli su kaynaklarıyla da birleştikleri için kirliliğin yayılmasına neden olabilir.
2. Yüzey Suları Kirliliği
Yüzey suları, Dünya’nın yaklaşık %70’ini kaplayan okyanuslar, göller, nehirler, denizler ve haritada görebileceğimiz tüm mavi alanları kapsar. Yüzey suların da büyük bir kısmı kullanılamaz hale gelme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Nehirlerin, derelerin ve göllerin üçte birinden fazlası kirlenmiş durumda ve içmeye, yüzmeye ya da balık tutmaya uygun değil. Endüstriyel atıklar, geri dönüştürülmemiş plastik atıklar, tarımsal kimyasallar sebebiyle bu sulardaki canlılık azalmakta, bu da insan hayatını olumsuz yönde etkilemektedir.
3. Okyanus Suları Kirliliği
Okyanus ve deniz sularının kirliliği, karadan kaynaklanmaktadır. Kimyasallar, besin atıkları, ağır metaller, çiftliklerden ve fabrikalardan salınan zehirli maddeler nehirler yoluyla denizlere ve okyanuslara atılmaktadır. Özellikle plastik poşet ve pet şişe gibi hafif plastikler de geri dönüşüme gönderilmediği takdirde atıkların sulara dökülmesi ve ya rüzgar yoluyla okyanuslara ulaşmaktadır.
Su Kirliliği Nasıl Önlenebilir?
Su kirliliğinin önlenebilmesi için uluslararası organizasyonların, sivil toplum kuruluşlarının ve ulusal hükümetlerin işbirliği içerisinde hareket etmesi ve eylem planlarını uygulamaya koyması gerekmektedir. Bu önlemlerin dışında, kişilerin de yaşam tarzlarında belirli değişikliklere giderek su kirliliğini azaltmaya yardımcı olmaları mümkündür. Özellikle çevre dostu ürünler tercih etmek, büyük fark yaratacaktır.
Su kirliliğini azaltmak için;
- Plastik kullanımını azaltın. Plastik poşetler yerine yeniden kullanılabilir bez alışveriş çantası kullanmayı tercih edin.
- Doğada kaybolması mümkün olmayan ürünleri kullanmayın.
- Kimyasal temizleyicilerin kaplarını atarken içerisinde zehirli maddelerin kalmadığından emin olun.
- Aracınızı yağ ve antifriz sızıntısına karşı koruyun.
- Hobi amaçlı bahçeniz varsa su akışına izin veren bir peyzaj kullanın ve ilaç kullanmaktan kaçının.
